Çevre ve Orman Bakanlığından:
ATIKSU
ALTYAPI VE EVSEL KATI ATIK BERTARAF TESİSLERİ
TARİFELERİNİN
BELİRLENMESİNDE UYULACAK USUL VE
ESASLARA
İLİŞKİN YÖNETMELİK
BİRİNCİ
BÖLÜM
Amaç,
Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve İlkeler
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin
amacı; atıksu altyapı tesisleri ile evsel katı
atık bertaraf tesislerinin kurulması, bakımı, onarımı, işletilmesi,
kapatılması ve izlenmesi, bu tesislerle ilgili olarak verilen tüm
hizmetleri karşılayabilecek tam maliyet esaslı tarifelerin; atıksu altyapı yönetimleri, büyükşehir
belediyeleri ve belediyeler tarafından belirlenmesi, ayarlanması ve
uygulanması yoluyla çevresel altyapı hizmetlerinin sürdürülebilirliğini
sağlamaktır.
Kapsam
MADDE
2 –
(1) Bu Yönetmelik,
a) Kentsel veya endüstriyel atıksuların toplanması, arıtılması, deşarjı veya geri
kazanımı ve ıslahına ilişkin yatırımlara,
b) Atıksu
sistemlerinin işletmesi, bakım ve onarımına,
c) Arıtma çamuru bertarafına veya geri kazanılmasına,
ç) Evsel katı atıklar için
toplama, taşıma, aktarma, geri kazanım (kompost,
yakma) ve bertaraf tesisleri kurulması, işletilmesi, kapatılması ve kapatma
sonrası izlenmesi ve bakımına,
ait
tam maliyet esaslı tarifelerin belirlenmesinde uyulacak usul ve esasları
kapsar.
Dayanak
MADDE
3 –
(1) Bu Yönetmelik, 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı
Çevre Kanununun 11 inci maddesine ve 1/5/2003 tarihli ve 4856 sayılı Çevre
ve Orman Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 9 uncu maddesine
dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE
4 –
(1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında;
a) Abone: Su ve atıksu ve katı atık hizmetlerinden faydalanan ve/veya
faydalanacak gerçek veya tüzel kişiyi,
b) Atıksu
altyapı yönetimleri: Atıksuları toplayan
kanalizasyon sistemi ile atıksuların arıtıldığı
ve arıtılmış atıksuların bertarafının
sağlandığı atıksu altyapı sistemlerinin
kurulması, bakımı, onarımı, ıslahı ve işletilmesinden; büyükşehirlerde
20/11/1981 tarihli ve 2560 sayılı İstanbul Su ve
Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunla
belirlenen kuruluşları, belediye ve mücavir alan sınırları içinde
belediyeleri, 26/5/2005 tarihli ve 5355 sayılı Mahallî İdare Birlikleri
Kanununa istinaden bu amaçla kurulmuş idare birlikleri, bunların dışında
iskâna konu her türlü kullanım alanında valiliğin denetiminde bu alanları
kullananları, serbest ve/veya endüstri bölgelerinde bölge müdürlükleri,
kültür ve turizm koruma ve gelişme bölgelerinde, turizm merkezlerinde
Kültür ve Turizm Bakanlığı veya yetkili kıldığı birimleri, organize sanayi
bölgelerinde organize sanayi bölgesi yönetimini, küçük sanayi sitelerinde
kooperatif başkanlıklarını, mevcut yerleşim alanlarından kopuk olarak
münferit yapılmış tatil köyü, tatil sitesi, turizm tesis alanları ve
benzeri kullanım alanlarında ise site yönetimlerini veya tesis
işletmecilerini,
c) Atık üreticisi: Faaliyetleri
sonucu atık oluşumuna neden olan kişi ve/veya atığın bileşiminde veya
yapısında bir değişikliğe neden olacak ön işleme, karıştırma veya diğer
işlemleri yapan herhangi bir gerçek veya tüzel kişiyi,
ç) Atık sahibi: Atık
üreticisini veya atığın sahibi olan gerçek ve tüzel kişileri,
d) Bakanlık: Çevre ve Orman
Bakanlığını,
e) Evsel katı atık idareleri:
Büyükşehir belediyelerini, diğer belediyeleri ve belediye birliklerini,
f) Hizmet: Hanehalkları,
kamu kurumları veya herhangi bir ekonomik faaliyet için;
1) Atıksu
toplama ve yüzey sularına deşarj ile sonuçlanacak arıtma faaliyetleri,
2) Katı atık toplama, taşıma,
aktarma, geri kazanım ve bertaraf hizmetlerini,
g) Kanun: 9/8/1983
tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanununu,
ğ) Kılavuz kitaplar: Bu
Yönetmeliğin esaslarına uygun tarifelerin ve ücretlerin hazırlanmasında
kullanılacak olan ayrıntılı yöntem ve hesaplamalar ile örnekleri içeren
yardımcı kitapları,
h) Kirleten: Faaliyetleri
sırasında veya sonrasında doğrudan veya dolaylı olarak çevre kirliliğine, ekolojik dengenin ve çevrenin bozulmasına neden olan
gerçek ve tüzel kişileri,
ı) Kirleten öder ilkesi:
Atıkların oluşturduğu veya oluşturması muhtemel çevresel kirlenme ve
bozulmayı önlemek, sınırlandırmak, gidermek ve çevrenin iyileştirilmesini
sağlamak için yapılan ve/veya yapılacak tüm yatırımların ve harcamaların
kirletenler veya bozulmaya neden olanlar tarafından karşılanacağı ilkesini,
i) Sistem: Atıksu
altyapı yönetimleri ve/veya evsel katı atık idarelerinin sorumluluk alanı
içinde bulunan atıksu ve evsel katı atık
hizmetlerinin sağlanması amacıyla kullanılması ve/veya faydalanılması
gereken birbirinden bağımsız da olabilen 14 üncü ve 15 inci maddelerinde
belirtilen süreçlerin herbiri veya birkaçını,
j) Tam maliyet esaslı tarife: Atıksu ve evsel katı atık ile ilgili verilen tüm
hizmetler karşılığında ortaya çıkan toplam sistem maliyetinin bu
hizmetlerden yararlananlara yansıtılmasına yönelik yöntemi ve bu yöntemle
hesaplanmış ücretler listesini,
k) Tam maliyet muhasebesi: Atıksu ve evsel katı atık sistemlerinin devamı için
gerekli tüm maliyetin belirlendiği, toplandığı ve raporlandığı hesaplama
sistemini,
l) Toplam sistem maliyeti:
Yatırımın finansal maliyetini, sistemin işletilmesi ve bakımını, sabit
varlıkların amortismanını, yönetim ve izleme
giderlerini, vergileri, kamulaştırmayı ve sistemin finansal
sürdürülebilirliğini sağlayacak özkaynak
getirisini de içeren toplam değeri,
m) Ücret: 26/5/1981
tarihli ve 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun Mükerrer 44 üncü
maddesi hükmü gereği çevre temizlik vergisi ile aynı Kanunun 87 nci maddesi uyarınca kanalizasyon harcamalarına katılma
payı ve 2560 sayılı Kanunun 13 üncü maddesi uyarınca alınan kullanılmış
suları uzaklaştırma bedelini de içerecek şekilde; atıksu
ve evsel katı atık ile ilgili verilen tüm hizmetler karşılığında tam
maliyet esaslı tarifeye göre belirlenen toplam sistem maliyetini karşılamak
üzere evsel katı atık ve atıksu hizmetlerinden
yararlananlar tarafından ödenmesi gereken parasal değeri,
ifade
eder.
İlkeler
MADDE 5 – (1) Sürdürülebilir atıksu
ve evsel katı atık hizmetlerinin yönetilmesi amacıyla tarifelerin belirlenmesinde;
a) Toplam sistem maliyetlerinin
tarifelere yansıtılması,
b) Tarifelerin kirleten öder
ilkesine göre belirlenmesi,
c) Atıksu
hizmetlerinden tahsil edilen ücretlerin, atıksu;
evsel katı atık hizmetlerinden tahsil edilen ücretlerin de evsel katı atık
ile ilgili hizmetler dışında kullanılmaması,
esastır.
İKİNCİ
BÖLÜM
Görev,
Yetki ve Sorumluluklar
Bakanlığın görev ve yetkileri
MADDE
6 –
(1) Bakanlık;
a) Bu Yönetmeliğin
uygulanmasına yönelik işbirliği ve koordinasyonu sağlamakla,
b) Atıksu
altyapı yönetimlerinin ve evsel katı atık idarelerinin tarifelerin
belirlenmesinde örnek alabileceği Kılavuz Kitapları hazırlamak ve
yayımlamakla,
yükümlüdür.
Atıksu altyapı yönetimlerinin görev ve yetkileri
MADDE
7 –
(1) Atıksu Altyapı Yönetimleri;
a) Atıksu
altyapı hizmetini vermekle,
b) Atıksu
hizmetlerine ilişkin tarifeleri belirlemekle,
c) Atıksu
ücretini toplamakla,
yükümlüdürler.
Evsel katı atık idarelerinin görev ve yetkileri
MADDE
8 –
(1) Evsel Katı Atık İdareleri;
a) Evsel katı atık hizmetini
vermek veya verdirmekle,
b) Evsel katı atık hizmetlerine
ilişkin tarifeleri belirlemekle,
c) Evsel katı atık ücretini
toplamakla,
yükümlüdürler.
Abonelerin ve atık üreticilerinin yükümlülükleri
MADDE
9 –
(1) Aboneler ve atık üreticileri;
a) İlgili kurumlarca bu
Yönetmelikteki esaslara uygun olarak belirlenen tarifelere göre faturalanan
atıksu ve evsel katı atık ücretlerini ödemekle,
b) Atıksu
altyapı yönetimleri ve evsel katı atık idareleri tarafından talep edildiği
takdirde denetim amacıyla yapılan ölçümlerin masraflarını karşılamakla,
c) Sanayi tesisleri atıksu altyapı yönetimleri tarafından istenilen ön
arıtma şartlarına uymakla,
yükümlüdürler.
ÜÇÜNCÜ
BÖLÜM
Tam Maliyet
Esaslı Tarifelerin Belirlenmesi
Abonelik
MADDE
10 –
(1) Atıksu altyapı yönetimlerinin hizmet vermekle
yükümlü olduğu tüm gerçek ve tüzel kişilerin abone olması zorunludur.
Sayaç zorunluluğu
MADDE
11 –
(1) Atıksu altyapı yönetimlerinin verdiği su
ve/veya atıksu hizmetlerinden yararlananlardan
hem su hem de atıksu abonesi olanlar su sayacı,
sadece atıksu abonesi olanlar atıksu
sayacı taktırmakla ve işler durumda muhafaza etmekle yükümlüdürler. Ancak atıksu sayacı kullanılmasının teknik olarak mümkün
olmadığı durumlarda bu yükümlülük aranmaz.
Hizmet sözleşmesi
MADDE
12 –
(1) Her bir abone için toplam sistem maliyeti o aboneye verilen veya
verilecek hizmete göre hesaplanır. Atıksu altyapı
yönetimleri ve/veya evsel katı atık idareleri hizmetten yararlanan ve/veya
yararlanacak her abone karşılıklı sözleşme yapmakla yükümlüdürler.
(2) Sözleşme, abonenin ve/veya
atık üreticisinin hangi hizmetlerden yararlandığını ve hangi tarife türü
üzerinden ücretlendirileceğini tanımlar.
Toplam sistem maliyeti
MADDE
13 –
(1) Toplam sistem maliyeti, yatırımın finansal maliyeti, sistemin
işletilmesi ve bakımı, sabit varlıkların amortisman
maliyetleri, yönetim ve izleme giderleri, vergiler, kamulaştırma ve
sistemin finansal sürdürülebilirliğini sağlayacak özkaynak
getirisinden oluşan tam maliyeti içerir. Toplam sistem maliyeti, atıksu veya evsel katı atık sisteminin işletilmesi ve
sürdürülebilirliği ile bağlantısı olmayan maliyetleri içermez.
(2) Ücret, 2464 sayılı Kanunun
Mükerrer 44 üncü maddesi hükmü gereği alınan çevre temizlik vergisi, aynı
Kanunun 87 nci maddesi uyarınca alınacak
kanalizasyon harcamalarına katılma payı 2560 sayılı Kanunun 13 üncü maddesi
uyarınca alınan kullanılmış suları uzaklaştırma bedelleri toplam sistem
maliyetinden çıkartılarak belirlenir.
Atıksu sistemi bileşenleri
MADDE
14 –
(1) Atıksu altyapı yönetimlerinin toplam sistem
maliyetinin hesaplanmasında esas alacağı temel bileşenler şunlardır:
a) Toplama,
b) Nakil,
c) Pompalama,
ç) Arıtma,
d) Deşarj,
e) Çamur Bertarafı,
f) Geri Kazanım,
g) Satış.
Evsel katı atık sistemi süreçleri
MADDE
15 –
(1) Evsel katı atık idarelerinin toplam sistem maliyetinin hesaplanmasında
esas alacağı temel bileşenler şunlardır:
a) Toplama,
b) Taşıma,
c) Aktarma,
ç) Geri kazanım (kompost, yakma gibi),
d) Bertaraf (Düzenli depo
sahasının kurulması, işletilmesi, kapatılması, kapatma sonrası bakım ve
gözetim),
e) Satış.
Amortisman
MADDE
16 –
(1) Tarifelerin hesaplanmasında kullanılacak olan yıllık amortisman
oranı varlığın kullanım ömrü üzerinden hesaplanır. Varlıkların kullanım
ömürleri için Türk Standartları Enstitüsünün belirlediği değerler
kullanılır. Sabit varlıkların maliyeti, değiştirme maliyeti prensibi
kullanılarak değerlendirilir.
Atıksu hizmetleri için ücretlendirme
MADDE
17 –
(1) Atıksu hizmetleri için ücretlendirme
yapılırken tam maliyet ve kirleten öder esasları kullanılır. Bu esasların
uygulanmasına yönelik detayları içeren ve tam maliyet esaslı tarifelerinin
belirlenmesinde faydalanılabilecek usul ve esaslar Bakanlık tarafından Atıksu Tarifelerinin Belirlenmesine Yönelik Kılavuz
adıyla Bakanlığın internet sayfasında yayımlanır.
(2) Atıksu
hizmetlerine ait ücretler belirlenirken; su sayaçlarından kaydedilen su
miktarı, içme ve kullanma suyu kaynağı olarak yeraltı veya yüzey suyu
kullanan ve şebekeye bağlı olmayan aboneler için atıksu
sayacı olan yerlerde ölçüm değeri, olmayan yerlerde idarece belirlenecek atıksu miktarı esas alınır.
(3) Sanayiler için
ücretlendirme, atıksu debisi ve kirlilik yüküne,
sanayi dışı aboneler için tüketilen su miktarına ya da idarece belirlenecek
atıksu miktarlarına göre yapılır.
(4) Atıksu
hizmetlerinin sürdürülebilirliği için asgari atıksu
ücreti 0,30 TL’dir. Belirlenen miktarın bu asgari ücretten daha düşük
olması durumunda Bakanlığın uygun görüşü alınır. Mevzuattaki yükümlülüklere
uygun şekilde atıksu hizmetlerinin verilebilmesi
için asgari atıksu ücretinin yeterli olmaması
durumunda tam maliyet esaslı tarifeye göre atıksu
ücreti belirlenir.
Evsel katı atık hizmetleri için ücretlendirme
MADDE
18 –
(1) Evsel katı atık hizmetleri için ücretlendirme yapılırken tam maliyet ve
kirleten öder esasları kullanılır. Bu esasların uygulanmasına yönelik
detayları içeren ve tam maliyet esaslı tarifelerinin belirlenmesinde
faydalanılabilecek usul ve esaslar Bakanlık tarafından Evsel Katı Atık
Tarifelerinin Belirlenmesine Yönelik Kılavuz adıyla Bakanlığın internet
sayfasında yayımlanır.
(2) Evsel katı atık
hizmetlerine ait ücretler belirlenirken, atık üreticisinin ürettiği atık
miktarı aşağıdaki birimlerden biri veya birkaçı kullanılarak tespit
edilebilir:
a) Atık ağırlığı,
b) Konteyner
sayısı, konteyner hacmi, konteyner
doluluk oranı ve atık toplama sıklığı,
c) Atık toplama aracı sayısı,
araç hacmi, araç doluluk oranı ve atık toplama sıklığı,
ç) Atık üreticilerinin hanehalkı büyüklüğü, hastanelerde yatak sayısı,
okullarda öğrenci sayısı gibi belirli özelliklerine göre belirlenebilecek
sabit atık üretim değerleri.
Atıksu tarife türleri
MADDE
19 –
(1) Atıksu
hizmetleri üç farklı tarife türü üzerinden ücretlendirilebilir:
a) Debi ve kirlilik yüküne göre
değişken tarife,
b) Abonelerin belirli
özelliklerine göre sayaç okuma, vidanjör gibi hizmetler için sabit tarife,
c) Kanalizasyon sistemine yeni
abonelerin bağlanması durumunda alınacak bağlantı ücreti.
(2) Atıksu
altyapı yönetimleri birinci fıkrada yer alan seçeneklerden birini
kullanabilecekleri gibi bunları birleştirme yoluna da gidebilirler. Bu
durumda ilk iki tarife türü düzenli olarak faturalandırılır, üçüncü tarife
türü ise bağlantı sırasında bir sefere mahsus alınır. Bununla birlikte atıksu altyapı yönetimleri abonelere hizmet
maliyetlerini tam olarak yansıtabilmek için birinci fıkrada yer alan
seçenekler dışında ayrı bir tarife belirleyebilirler.
(3) Atıksu
altyapı yönetimleri her aboneye sadece aldıkları hizmetlerin maliyetlerini
dikkate alarak tarife belirlerler.
Evsel katı atık tarife türleri
MADDE
20 –
(1) Evsel katı atık hizmetleri atık miktarı belirleme yöntemine göre
aşağıda sayılan iki farklı tarife türü üzerinden ücretlendirilebilir:
a) 18 inci maddede belirtilen
yöntemlere göre hesaplanmış ve değişken ücretlerden oluşan tarife,
b) Kirleten öder ilkesi dikkate
alınarak ve 18 inci maddede belirtilen yöntemlere göre idareler tarafından
hesaplanmış ve üretilen atık miktarını atık üreticilerinin etkileyemediği
sabit tarifeler.
(2) Evsel katı atık idareleri
her atık üreticisine sadece aldıkları hizmetlerin maliyetlerini dikkate
alarak tarife belirlerler.
Muhasebeleştirme prensipleri
MADDE
21 –
(1) Atıksu altyapı yönetimleri atıksu hizmetleri için tahsil edilen ücretlerin atıksu hizmetlerinde kullanılmasını, evsel katı atık
idareleri evsel katı atık hizmetleri için tahsil edilen ücretlerin evsel
katı atık hizmetlerinde kullanılmasını sağlayacak tam maliyet muhasebe
sistemi kurmakla yükümlüdürler.
Faturalandırma
MADDE
22 –
(1) Atıksu ve evsel katı atık hizmetlerine ait
ücretlendirme yapılan hizmetin karşılığı olarak müstakilen,
düzenli aralıklarla su faturaları üzerinden yapılır.
Halkın bilgilendirilmesi
MADDE 23 – (1) 2872 sayılı
Çevre Kanununun 11 inci maddesinde belirlenen idarelerce ve belediye meclisince
atıksu ve evsel katı atık tarife ücretleri kararı
alınmadan önce halkın önerilen tarifeler ve esasları hakkında bilgilendirilmesi,
görüş ve önerilerinin alınması maksadıyla ücretlerin hangi esaslar
çerçevesinde belirlendiğini, hangi ana maliyet kalemlerinin dikkate
alındığını, geçmiş yıllardaki maliyetleri, planlanan yatırım programını ve
önerilen tarifeleri içerecek bir rapor hazırlanır.
(2) Belediyeler ve Mahalli
İdare Birliklerince hazırlanan raporlar meclis kararlarının duyurulması
yöntemi ile halka duyurulur. Diğer atıksu altyapı
yönetimleri ve evsel katı atık idareleri tarafından hazırlanan raporlar
yerel gazeteler ve/veya diğer haber alma kaynakları kullanılarak duyurulur.
(3) Yorumların toplanması,
yorum verme süresi, atıksu altyapı yönetimleri ve
evsel katı atık idareleri tarafından uygun bir süreye göre düzenlenir.
(4) Belediyeler ve Mahalli
İdare Birlikleri ücret ve tarifelere ilişkin aldıkları meclis kararlarını
diğer meclis kararları gibi duyururlar. Diğer atıksu
altyapı yönetimleri ve evsel katı atık idareleri tarafından halkın atıksu ve evsel katı atık ücret ve tarifeler için görüş
ve önerilerini değerlendirildikten sonra yerel gazeteler ve diğer haber
alma kaynakları kullanılarak halka duyurulur.
DÖRDÜNCÜ
BÖLÜM
Geçici ve
Son Hükümler
Uyum süreci
GEÇİCİ
MADDE 1 – (1) Atıksu altyapı
yönetimleri ve evsel katı atık idareleri bu Yönetmeliğe yayımı tarihinden
itibaren bir yıl içerisinde uyum sağlamakla yükümlüdürler.
Yürürlük
MADDE
24 –
(1) Maliye Bakanlığı ve Sayıştayın görüşü
alınarak hazırlanan bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE
25 –
(1) Bu Yönetmelik hükümlerini Çevre ve Orman Bakanı yürütür.
|