Çevre ve Orman Bakanlığından: BAZI
TEHLİKELİ MADDELERİN, MÜSTAHZARLARIN VE EŞYALARIN ÜRETİMİNE,
PİYASAYA ARZINA VE KULLANIMINA İLİŞKİN KISITLAMALAR
HAKKINDA YÖNETMELİK BİRİNCİ
BÖLÜM Amaç,
kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE
1 – (1) Bu Yönetmeliğin
amacı; insan
sağlığı ve çevrenin korunmasını temin etmek üzere, bazı tehlikeli
maddelerin
veya madde gruplarının kendi başına üretimi ve kullanımı, müstahzar
içerisinde veya eşyada kullanımı ile bunların piyasaya arzına ilişkin
idari
ve teknik usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1)
Bu Yönetmelik, sahip oldukları tehlikeli özellikler nedeni ile insan
sağlığı
ve çevre üzerinde olumsuz etkileri olan bazı tehlikeli maddeler veya
madde
gruplarının, kendi başına üretimi, müstahzar içerisinde veya eşyada
kullanımı
ve bunların piyasaya arzına ilişkin kısıtlamaları kapsar.
(2) Bu Yönetmelik;
a) Radyoaktif maddeler, madde gruplarına ilişkin
kısıtlamaları,
b) Kozmetik ürünlerinin üretiminde kullanılan
maddeler, madde gruplarına ilişkin kısıtlamaları,
c) Atık maddeler, madde gruplarına ilişkin
kısıtlamaları,
ç) Yürürlükte bulunan diğer düzenlemeler ile üretimi,
piyasaya arzı ve kullanımı kısıtlanmış olan maddeler, madde gruplarına
ilişkin kısıtlamaları,
d) Yalıtılmamış/soyutlanmamış ara ürün konumunda olan
maddeler, madde gruplarına ilişkin kısıtlamaları,
e) (a), (b), (c), (ç) bentlerinde belirtilen madde ve
madde gruplarını içeren müstahzar veya eşyalara ilişkin kısıtlamaları
kapsamaz.
(3) Bu Yönetmelik aşağıda yer alan hususları kapsamaz:
a) Tehlikeli maddeler, madde grupları veya bunları
içeren müstahzar veya eşyaların demiryolu, karayolu, deniz yolu, içsu yolu veya havayoluyla taşınmasına ilişkin
kısıtlamayı,
b) Herhangi bir muameleye veya üretim işlemine tabi
tutulmaması koşuluyla, gümrüklerin gözetimi altındaki antrepolarda ve
transit
geçiş için veya gümrük bölgesi dışına yeniden ihracat için ihracat
kaydıyla
özel depolarda veya serbest bölgelerde depolanan maddeleri, madde
gruplarını
veya bunları içeren müstahzarları veya eşyaları.
Dayanak
MADDE 3 – (1)
Bu Yönetmelik
a) 9/8/1983 tarihli ve 2872
sayılı Çevre Kanununa, 24/4/1930 tarihli ve 1593 sayılı Umumi
Hıfzıssıhha
Kanununa, 4/8/1952 tarihli ve 3/15481 sayılı Bakanlar Kurulu kararı
ile
yürürlüğe giren Gıda Maddelerinin Umumi Sağlığı ilgilendiren Eşya ve
Levazımın Hususi vasıflarını gösteren Tüzüğe dayanılarak,
b) 76/769/EEC sayılı Avrupa Konseyi Direktifine
paralel olarak
hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1)
Bu Yönetmeliğin uygulanmasında;
a) Ara ürün: Başka bir maddeye dönüştürülmek üzere;
kimyasal üretim/sentez için üretilen ve sentezleme işleminde tüketilen
veya
kullanılan maddeyi,
b) Bilimsel araştırma ve geliştirme: Kontrollü
koşullar altında gerçekleştirilen bilimsel deney, analiz veya kimyasal
araştırmayı,
c) Eşya: Etkin fonksiyonunu kimyasal bileşiminden
önce, üretimi sırasında verilen özel bir şekil, yüzey veya tasarımının
belirlediği herhangi bir nesneyi,
ç) Kısıtlama: Üretim, piyasaya arz ve kullanım için
herhangi bir koşul veya yasaklamayı,
d) Kullanım: Eşyanın işlenmesi, formülasyonu,
tüketimi, depolanması, muhafaza edilmesi, çeşitli işlemlere maruz
bırakılması, kaplara boşaltılması, bir kaptan diğerine aktarılması,
karıştırılması, üretimi veya diğer her türlü kullanımını,
e) Madde: Doğal halde bulunan veya bir üretim sonucu
elde edilen, içindeki, kararlılığını sağlamak üzere kullanılan katkı
maddeleri ile üretim işleminden kaynaklanan safsızlıklar dâhil, fakat
yine
içindeki, kararlılığını ve yapısını etkilemeden uzaklaştırılabilen
çözücüler
hariç, kimyasal elementleri ve bunların bileşiklerini,
f) Müstahzar: En az iki veya daha çok maddeden oluşan
karışım veya çözeltileri,
g) Piyasaya arz: Tehlikeli maddelerin, madde
gruplarının, müstahzarların ve eşyanın üretimi sonrası veya
ithalatında
gümrük idarelerince ilgilisine teslimi sonrası kullanımı veya satışı
amacıyla
bedelli veya bedelsiz olarak piyasada yer alması için yapılan ilk
faaliyeti,
ğ) Tehlikeli madde/madde grubu: Tehlikeli
özelliklerden herhangi biri veya birkaçına sahip olan madde/madde
grubunu,
h) Tehlikeli özellik: Patlayıcı, oksitleyici, çok
kolay alevlenir, kolay alevlenir, alevlenir, çok toksik,
toksik, zararlı, aşındırıcı, tahriş edici,
hassaslaştırıcı, kanserojen, mutajen,
üreme sistemi
için toksik ve çevre için tehlikeli
özellikleri,
ı) Ürün: Piyasaya arz edilmesi hedeflenen tüm
ürünleri,
i) Üretim/sentezlemenin yapıldığı
düzenek: Üretimden sonra depolamanın yapıldığı tankları ve kaplar
hariç olmak
üzere, reaksiyon kabını, onun yardımcı düzeneklerini ve maddenin
sürekli bir
akışının olduğu veya üretim işlemini tamamlamak üzere kullanılan diğer
düzenekleri veya bir sonraki reaksiyon basamağında kullanılmak üzere
bir
kaptan başka bir kaba aktarılmasını temin eden boru hattını,
j) Yalıtılmamış/soyutlanmamış ara ürün:
Üretim/sentezleme işlemi sırasında örnekleme için alınan ara ürün
hariç olmak
üzere, üretim/sentezlemenin yapıldığı düzenekten kasıtlı olarak
çıkarılmamış
ara ürünü
ifade eder. İKİNCİ
BÖLÜM Genel Hükümler
Kısıtlama
MADDE 5 – (1)
Kısıtlamaya tabi madde ve madde grupları ile bunların kısıtlama
şartları
EK-1’de verilmektedir.
(2) Kısıtlamaya tabi madde ve madde grupları EK-1’de
belirlenen kısıtlama şartlarına uymadıkça piyasaya arz edilemez ve
kullanılamaz.
(3) EK-1’de belirlenen kısıtlama şartlarına uymayan
müstahzar ve eşyalar üretilemez, piyasaya arz edilemez ve
kullanılamaz.
Bilimsel
araştırma ve geliştirme amaçlı kullanım
MADDE 6 – (1)
EK-1’de yer alan ve piyasaya arzı ile kullanımları yasaklanan madde ve
madde
gruplarından herhangi birinin bilimsel araştırma ve geliştirme amacı
ile
kullanımlarının söz konusu olması halinde, bu madde ve madde grupları
için
piyasaya arz ve kullanımı Çevre ve Orman Bakanlığının iznine tabi
olarak
yapılır.
Kısıtlama usulü
ve koordinasyon
MADDE 7 – (1)
Bu Yönetmelik kapsamında kısıtlamaya tabi tutulacak madde veya madde
grupları
ile bu madde ve madde gruplarının kendi başına üretimi, müstahzar
içerisinde
veya eşyada kullanımı ve bunların piyasaya arzına ilişkin kısıtlama
şartlarına Çevre ve Orman Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı tarafından
müştereken
karar verilir.
(2) Birinci fıkra hükümleri çerçevesinde
gerçekleştirilecek çalışmalar ile yönetmelik değişikliği hususlarında
koordinasyon
görevi Çevre ve Orman Bakanlığındadır.
İlgili kuruluş
MADDE 8 – (1)
Bu Yönetmelik hükümlerinin uygulanmasında ilgili kuruluşlar, Çevre ve
Orman
Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığıdır. ÜÇÜNCÜ
BÖLÜM Denetim ve
Yaptırım
Denetim
MADDE 9 – (1)
Bu Yönetmelik hükümlerine ilişkin denetimler ilgili kuruluşlar
tarafından,
kendi mevzuatları çerçevesinde gerçekleştirilir. DÖRDÜNCÜ
BÖLÜM Çeşitli ve
Son Hükümler
Yürürlükten
kaldırılan hükümler
MADDE 10 – (1)
11/6/1993 tarihli ve 21634 sayılı Resmî
Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Kimyasallar Yönetmeliği’nin
özel hükme
tabi maddeler başlıklı yedinci bölümü, Geçici 2 nci
maddesi ve Geçici 4’üncü maddesi bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği
tarihte
yürürlükten kalkar.
Yürürlük
MADDE 11 – (1)
Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 12 – (1)
Bu Yönetmelik hükümlerini Çevre ve Orman Bakanı ve Sağlık Bakanı
müştereken
yürütülür. Ek–1 KISITLAMAYA
TABİ MADDE VE MADDE GRUPLARI İLE BUNLARIN KISITLAMA
ŞARTLARI
1. Asbest ile
ilgili hükümler
A) Asbest lifleri ve asbest lifleri ihtiva eden
topraklara ilişkin olarak aşağıdaki hususlara uyulması zorunludur.
(1) Amfibol grubu
asbest lifleri olarak tanımlanan;
a) Krosidolit, (Mavi Asbest);
CAS No 12001 – 28 – 4
b) Amozit, (Kahverengi Asbest); CAS No 12172 – 73 – 5;
EC No: 310–127–6
c) Antofillit, (Antofillit
Asbest)
; CAS No 77536 –
67 – 5; EC No:
310–127–6
ç) Aktinolit, (Aktinolit
Asbest); CAS
No 77536 – 66 – 4; EC No: 310–127–6
d)
Tremolit, (Tremolit Asbest);
CAS
No 77536 – 68 – 6; EC No: 310–127–6
türü asbest lifleri
çıkarılamaz, üretilemez, herhangi bir ürün üretiminde ve üretim
dışında
herhangi bir amaçla kullanılamaz, satış ve kullanım amacıyla piyasaya
arz
edilemez.
(2) Amfibol Grubu asbest liflerini ihtiva eden ürünler
kullanım amacıyla piyasaya arz edilemez ve kullanılamaz.
(3) Serpantin grubu asbest lifi olarak tanımlanan,
Krizotil asbest, ( Beyaz Asbest ); CAS No: 12001–29–5;
CAS
No: 132207–32–0;
a) Oyuncakların,
b) Püskürtme yolu ile kullanılacak malzeme ve
müstahzarların,
c) Perakende olarak halka satılan toz halindeki nihai
ürünlerin,
ç) Tütün içmek için kullanılan pipo, ağızlık, sigara
filtresi gibi ürünlerin,
d) Katalitik filtreler ve Sıvılaştırılmış gaz ile
çalışan katalitik ısıtıcılarda kullanılan yalıtım gereçlerinin,
e) Boyalar ve cilalar/verniklerin,
f) Sıvılar için kullanılacak filtreler/süzgeçlerin,
g) Kaplama ağırlığının % 2’sinden fazla olacak
şekilde, yol yüzey kaplamalarının,
ğ) Sıvalar, koruyucu kaplamalar, dolgular, sızdırmazlık
malzemeleri, bağlayıcılar, zamklar, tutkallar, yapıştırıcılar,
dekoratif
tozlar ve apre malzemelerinin,
h) Yoğunluğu 1 g/cm3’den az olan yalıtım veya ses
geçirmezlik malzemelerinin,
ı) Hava filtreleri/süzgeçleri ve doğal gaz veya
havagazı isale, dağıtım ve kullanımında kullanılan
filtreler/süzgeçlerin,
i) Plastik yer ve duvar kaplamalarının altına konacak
yalıtım astarlarının,
j) Tüketiciye sunulduğunda, ortama lif yayılmasını
önleyecek şekilde muameleye tabi tutulmayan tekstil ürünlerinin,
k) Çatı keçelerinin,
l) Oluklu levhalar, levhalar, panolar ve karoların,
m) Contalık levhaların, contaların,
n) Debriyaj ve fren balatası üretiminde kullanılan
iplerin,
o) Balata hammaddesinin ve balataların,
üretiminde kullanılamaz.
(4) Krizotil türü asbest
liflerinin kullanım hükümlerine uymayan ürünler kullanım amacıyla
piyasaya
arz edilemez ve kullanılamaz.
(5) Amfibol grubu asbest lifi ihtiva eden topraklar
ile serpantin grubu asbest lifi ihtiva eden topraklar çıkarılamaz,
satış ve
kullanım amacıyla piyasaya arz edilemez,
Özellikle;
a) Badana ve sıva, çatı ve zemin toprağı şeklinde
taban ve çatı örtüsü,
b) Yol, pekmez, çanak, çömlek yapımında katkı
malzemesi,
c) Çocuk pudrası,
olarak kullanılamaz.
B) Asbest içeren eşyalar ayrıca bu Yönetmeliğin
Ek-2’sinde belirtilen şartları sağlamadıkça piyasaya arz edilemez.
2. Poliklorlu terfeniller (PCT ler)
ile ilgili hükümler
(1) Poliklorlu terfeniller
(PCT ler)
(Klorlanmış terfenil ) ; CAS No:
61788–33–8; EC No:
262–968–2; üretilemez, herhangi bir ürün üretiminde kullanılamaz,
satış ve
kullanım amacıyla piyasaya arz edilemez.
(2) Poliklorlu terfenilleri
(PCT ler) içeren
ürünler piyasaya arz edilemez.
(3) Halen kullanılmakta olan;
a) Transformatör, rezistör, indüktör gibi kapalı sistem elektrikli
cihaz/teçhizatların,
b) Toplam ağırlığı 1 kg veya daha büyük olan büyük
kondansatörlerin,
c) Küçük kondansatörlerin,
d) Kapalı devre ısı transfer
cihazları/teçhizatlarındaki ısı transfer sıvılarının,
e) Yer altı kazı cihazları/teçhizatları için gerekli
hidrolik sıvıların,
kullanımlarına servis
süreleri dolana kadar veya bertaraf edilinceye kadar devam edilir.
3. Poliklorlu bifeniller (PCB ler)
ile ilgili hükümler
(1) Poliklorlu bifeniller
(PCBler); CAS No:
1336–36–3; EC No: 215–648–1; üretilemez, herhangi bir ürün üretiminde
kullanılamaz, satış ve kullanım amacıyla piyasaya arz edilemez.
(2) Poliklorlu bifenilleri
(PCBler) içeren
ürünler piyasaya arz edilemez.
(3) Halen kullanılmakta olan;
a) Transformatör, rezistör, indüktör gibi kapalı sistem elektrikli
cihaz/teçhizatların,
b) Toplam ağırlığı 1 kg veya daha büyük olan büyük
kondansatörlerin,
c) Küçük kondansatörlerin,
d) Kapalı devre ısı transfer
cihazları/teçhizatlarındaki ısı transfer sıvılarının,
e) Yer altı kazı cihazları/teçhizatları için gerekli
hidrolik sıvıların,
kullanımlarına servis
süreleri dolana kadar veya bertaraf edilinceye kadar devam edilir.
4. Polibromlu bifeniller (PBB ler)
ile ilgili hükümler
(1) Polibromlu bifeniller
(PBBler);
a) Hekzabromobifenil; CAS
No: 36355–01–8;
b) Oktabromobifenil; CAS No:
27858–07–7;
c) Dekabromobifenil; CAS No:
13654–09–6;
üretilemez, kendi halinde
piyasaya arz edilemez, kendi halinde ve müstahzar içerisinde giysi,
çamaşır
ve iç çamaşırları gibi deri ile temas eden tekstil ürünlerinin
üretiminde
kullanılamaz.
(2) Polibromlu bifenilleri
(PBBler) içeren,
(1)’inci fıkrada belirtilen eşyalar piyasaya arz edilemez. Ek–2 ASBEST
İÇEREN EŞYALARIN ETİKETLENMESİ HAKKINDA ÖZEL
HÜKÜMLER
(1) Asbest içeren bütün eşyalar veya ambalajları
aşağıda tanımlanan etiketi taşımalıdır.
a) Aşağıdaki örneğe uygun etiket en az 5 cm.
yüksekliğinde (H) ve 2,5 cm. genişliğinde olmalıdır;
b) Etiket iki bölümden oluşmalıdır.
— Üst bölüm (h1 = % 40 H) siyah zemin üzerine beyaz
olarak yazılmış ‘a’ harfini içermelidir,
— Alt bölüm (h2 = % 60 H) kırmızı zemin üzerine siyah
veya beyaz olarak büyük harflerle standart ifadeleri içermeli ve
açıkça
okunabilir olmalıdır. Etikette standart ifade olarak ‘asbest içerir’
ifadesi
yer almalıdır.
c) Eğer eşya krosidolit
minerali içeriyorsa, standart ifade de kullanılan “asbest içerir”
cümlesi “krosidolit içerir/mavi asbest” ile
değiştirilmelidir.
ç) Etiketin eşya üzerine doğrudan baskısı söz konusu
ise zemin rengiyle zıtlık taşıyan tek renk kullanımı yeterlidir.
(2) Bu Ek’te bahsedilen etiket aşağıdaki kurallara
uygun olarak kullanılmalıdır.
a) Tedarik edilen en küçük her bir birimde:
b) Eşya asbest bazlı parçaya
sahipse, yalnızca bu parçanın etiket taşıması yeterlidir. Ambalajın
küçüklüğü
veya ambalajın uygun olmaması etiketin parçalara yapıştırılmasına
imkân
vermiyorsa, etiket ambalajla beraber verilmelidir.
(3) Asbest içeren ambalajlanmış eşyanın
etiketlenmesinde aşağıda belirtilen hususlara uyulur.
3.1. Aşağıdaki hususlar asbest içeren ambalajlanmış
eşyanın ambalajının etiketinde açıkça okunabilir ve silinmeyecek
şekilde yer
almalıdır:
a) Bu Ek’e uygun olarak tehlike sembolü ve ilgili
tehlike işaretleri,
b) Eşya ile ilgili olması kaydıyla bu Ekte yer alan
hususlara uygun olarak seçilmesi gereken güvenlik bilgileri.
Ambalajın üzerinde ilave güvenlik bilgilerinin yer
aldığı durumlarda, bu (a) ve (b) bentlerine uygun olarak verilen
hususları
zayıflatmamalı veya çelişmemelidir.
3.2. Yukarıda yer alan 3.1
hükümlerine uygun olarak etiketleme:
a) Ambalaja sıkıca yapıştırılmış etiket olarak veya
b) Ambalaja güvenli bir şekilde iliştirilmiş ya da
bağlanmış etiket olarak veya,
c) Ambalaja doğrudan basılarak, uygulanır.
3.3. Asbest içeren ve gevşek plastik ambalajla veya
benzeri ile ambalajlanmış eşyalar, ambalajlı eşyalar olarak
değerlendirilmeli
ve 3.2 hükümlerine uygun olarak
etiketlenmelidir.
Eşyalar ambalajları dışına çıkartılırlarsa ve piyasaya ambalajsız arz
edileceklerse en küçük birimlerin her birine 3.1
hükümlerine uygun olarak etiketleme yapılmalıdır.
(4) Asbest içeren ambalajlanmamış eşyaların
etiketlenmesinde aşağıda belirtilen hususlara uyulur.
Asbest içeren ambalajlanmamış eşyalar için etiket;
a) Asbest içeren eşyanın üzerine sıkıca
yapıştırılmışsa,
b) Eşyaya bağlanmış ya da güvenli bir şekilde
iliştirilmişse,
c) Eşyanın üzerine doğrudan basılarak uygulanmışsa,
3.1 hükümlerine uygun olarak etiketlenmiş kabul
edilir.
Eşyanın boyutunun küçüklüğü, eşyanın yapısının uygun
olmayan özellikleri veya bazı teknik güçlükler nedeniyle, yukarıda
bahsedilen
şekilde etiketlenemeyen asbest içeren eşya ile birlikte 3.1
hükümlerine uygun
olarak ayrı bir prospektüs kullanılır.
(5) Güvenlik ve hijyene
ilişkin özel düzenlemelerdeki hükümler saklı kalmak üzere, kullanım
koşullarında, işlenmiş veya bitmiş olan eşyalara yapıştırılmış
etiketlerde,
ilgili eşya için uygun olabilecek herhangi bir güvenlik bilgisi ve
özellikle
aşağıda belirtilen ifadeler yer almalıdır:
a) Açık havada veya iyi havalandırılmış ortamda
çalıştırınız,
b) Gerekliyse tercihen uygun toz uzaklaştırma düzeneği
ile donatılmış el cihazları veya düşük hızda cihazlar kullanınız,
yüksek
hızda çalışan cihazların kullanılması halinde mutlaka toz uzaklaştırma
düzeneği
kullanınız.
c) Mümkünse, eşyayı kesmeden veya delmeden ıslatınız,
ç) Tozu ıslatınız ve uygun şekilde kapatılmış kaplara
yerleştiriniz ve güvenli olarak bertaraf ediniz.
(6) Beşinci fıkra tarafından kapsanmayan ve kullanım
sırasına asbest lifleri açığa çıkarması olası olan evde kullanım için
planlanan herhangi bir eşyanın etiketi gerekli durumlarda “eskidiğinde
değiştirin” güvenlik bilgisini içermelidir.
(7) Asbest içeren eşyaların etiketi Türkçe olmalıdır. |